54
A tokaji a leghíresebb magyar bor. A nevét egy Tokaj nevű
kisvárosról kapta, ami az ország észak-keleti részén található a Kárpát-
medencében. A borkészítésnek errefelé 800 éves múltja van, de először a
XVII. században ismerték el a helyi borokat és még akkor is véletlenül:
a megszokottnál később leszüretelt szőlő a botrytis cinerea penésznek
köszönhetően rendkívül ízletes és édes bort adott. A XVIII. század elején
Rákóczi Ferenc, a terület akkori fejedelme és szőlő termesztő, elküldött
pár üveget a francia udvarnak a borából, ezt XIV. Lajos a következőképp
értékelte: „ A királyok bora, a borok királya”. Ezután a tokjai borok
nagyon népszerűek lettek egész Európában, sőt még az orosz uralkodónő
II. Katalin is annyira megszerette, hogy az akkori időkben Tokajban volt
egy pince, ahova csak az olyan borokat vitték, amiket Oroszországba
fognak szállítani.
Tokaj a természeti és klimatikus adottságainak köszönhetően,
kifejezetten alkalmas borkészítésre, mivel az agyagos talajréteg
alatt vulkanikus kőzet található, a szőlőföldek alapvetően a déli és a
dél-keleti domboldalakon terülnek el, 100-250 méter magasan és a
ködös nedvességet a két folyó a Tisza és a Bodrog szolgáltatja. Észak-
Tokai şərabı – Macarıstanın ən tanımış şərabıdır. Həmin adı ona
Karpat dağətəyində, ölkənin şimal-şərqində yerləşən Tokai şəhərciyi
verib. Şərabçılıqla buralarda artıq səkkiz yüz il məşğul olurlar, amma
yerli ağ şərabları əsl mənasında ancaq 17 əsrdə qiymətləndiriblər – o da
təsadüfi baş verib: adi vaxtdan daha gec yığılmış üzüm indi məşhur olan
Botrytis cinerea “nəcib kifin” sayəsində gözəl şirin şərab alınıb. 18-ci əsrin
əvvəlində Ferents Rakotsi, o vaxtdakı məmləkətin valisi və şərab maqnatı
öz şərablardan bir partiyanı Fransız kralın evinə göndərdi; XIV Ludovik
özü tokai şərabını bəyəndi, və o vaxtdan onun ən yüksək qiymətləndirdi
və dedi: “Krallar şərabı, şərablar kralı”. Fransız hökmdarın “yüngül əli”
ilə tokai şərabların populyarlığı bütün Avropada sürətlə artıb; xüsusən
də onları Rusiya İmperatriçası II Yekaterina çox sevirdi, Tokain özündə
isə şərabların Rusiyaya fasiləsiz təchizatını təmin etmək məqsədilə bir
vaxtlar xüsusi kazak bölməsi dayanmışdır.
Tokai bölqəsinin təbii iqlim şəraiti unikaldır: gil torpaq qatının
altında vulkanik süxurlar yerləşir, üzüm bağları əsasən cənub və cənub-
şərq yamaclarında dəniz səviyyəsindən 100-250 metr hündürlükdə
yerləşir, dumanlı nəmliyin zəruri dərəcəsini isə bu yerlərdə gur gur axan