210
xatirяsinя” simli simfoniyasının чox gюzяl ifasından sonra mяnim sяhnяyя yolum
ingilis musiqisevяrlяrinin gurultulu alqıшları ilя mцшayiяt edildi. Mяni dяfяlяrlя
sяhnяyя чaьırdılar, zal isя hяlя dя alqıшlayırdı.… Premyeradan sonra Krallıьın
simfonik orkestrinin konsertmeysteri etiraf etdi ki, onlar (orkestr) uzun mцddяt
idi ki, bu dяrяcяdя ehtiraslı musiqi ifa etmяmiшdilяr. Mяnim ingilis hяmkarlarım,
musiqidя юz yoluma tarzяn kimi baшladıьımı tяrcцmeyi-halımdan юyrяnяrяk, tarı
юzцmlя gяtirmяyimi xahiш etmiшdilяr. Mяn, яlbяttя ki, bu xahiшя etinasız yanaшa
bilmяzdim vя Kembric universitetinin tяlяbя vя professorları ilя gюrцшdя “Шur”
muьamından bir neчя fraqment vя bir neчя Azяrbaycan xalq musiqisini tarda
ifa etdim. Bunun ardınca, Azяrbaycan xalq musiqisinin nцmunяlяrini – muьamı
ingilis tamaшaчısına nцmayiш etdirmяk mяqsяdilя, “BBC” шirkяtindяn “qeyri-adi”
konserti lentя yazmaq tяklifi gяldi. Mяnя чox xoш idi ki, bu gюzяl qяdim шяrq
alяti Bюyцk Britaniyada чoxlu sayda pяrяstiшkarlarını tapmıшdı. Hяmчinin, aparıcı
ingilis bяstяkarı Alan Buшla gюrцшцmцz baш tutmuшdu – o mяni юzцnцn “Bayron”
adlı yeni simfoniyasını birlikdя dinlяmяyя dяvяt etmiшdi vя mяn hяdsiz dяrяcяdя
sevindim ki, hazırkı halda, musiqi vasitяsilя Bayron vя Nizami gюrцшdцlяr… Mяn
Millяtlяrin Яmяkdaшlıq Иnstitutunda keчirilяn konsertdя tanınmıш ingilis pianoчusu
Riчard Pratt ilя tanıш oldum, hansı ki, “On iki miniatцrц” royalda ifa edяrяk,
mяni hяdsiz dяrяcяdя tяяccцblяndirmiш vя onların ifasının lent yazısını mяnя
hяdiyyя etmiшdi. Etiraf edirяm ki, mяnя qarшı gюstяrilяn hяrarяtli qяbuldan чox
hяyяcanlanmıшdım vя hяdsiz dяrяcяdя qцrur hissi duyurdum ki, mяnim xalqımın
tarixindя ilk dяfя Azяrbaycan peшяkar klassik musiqisini Londonda tяmsil edirяm”.
Praqada, “Praqa baharı” festivalında Filarmoniyanın zalında Fikrяt Яmirovun
“
Nizaminin xatirяsinя” simli simfoniyası bюyцk mцvяffяqiyyяtlя sяslяnmiшdir
(1965-
ci il) – Цmumittifaq radio vя televiziyasının Bюyцk Simfonik Orkestrinя dirijor
Gennadi Rojdestvenski (Rusiya) rяhbяrlik etmiшdi.
Maestro Rojdestvenski Fikrяt Яmirova yazırdı:
“
Яziz dost! Sяni tяbrik etmяyimя шadam – vя yenidяn bюyцk vя lяyaqяtli uьur.
Mяgяr baшqa cцr ola bilяrdimi? Mяgяr kimsя Fikrяt Яmirov sяnяtinя, parlaq,
Azяrbaycan melosu ilя doьulmuш sяnяtя, юzцndя mцяllifin bюyцk istedadını vя яsl
sяnяtkar mцdrikliyini birlяшdirяn sяnяtя laqeyd qala bilяrdimi?”.
Moskvada P. Чaykovski adına Konsert Zalının sяhnяsindя rus dilindя dirijor Niyazi
Taьızadяnin rяhbяrliyi altında “Sevil” operası yeni redaksiyada Цmumittifaq radio
komitяsi orkestrinin konsert ifasında tяqdim edilmiшdir (1965-ci il).
“
Fikrяt Яmirovun “Sevil” operası hяlя 1959-cu ildя, Moskvada, Azяrbaycan
mяdяniyyяti Dekadasında, moskvalıların diqqяtini cяlb etmiшdi. Яsяrin aшkar
цstцnlцklяri – mцasir tematika, lirik-psixoloji kolorit vя bяstяkarın dцnya opera
musiqisinin nailiyyяtlяrinin Azяrbaycan milli musiqi dцшцncяsinin юzцnяmяxsus
яnяnяlяri ilя effektiv шяkildя birlяшdirmяyя can atmasıdır. “Sevil” operası tяcrцbяli
peшяkarın vя Azяrbaycan xalq musiqisinin gцclц bilicisinin яli ilя yazılmıшdır”.
“
Pravda” qяzeti (Rusiya)
“
Bu opera Moskvada hяlя 11 il яvvяl sяslяnmiшdi, lakin bugцnkц gцnц яsяrin ikinci
hяyatı hesab etmяk olar: birincisi, bu dяfя yeni mцяllif redaksiyası ifa edilmiшdir,
ikincisi isя opera ilk dяfя rus dilindя sяslяnmiшdir. Bяstяkar nяticяdя partiturada
ixtisarlar etmiшdi ki, bu da, шцbhяsiz, operanın sяslяnmяsini yaxшılaшdırmıшdır.
Operanın sяslяnmяsindя чoxlu enerji vя gцc sяrf etmiш SSRИ xalq artisti Niyazi
Taьızadяnin rяhbяrlik etdiyi orkestr яn yцksяk qiymяtя layiqdir, xor da yaxшı sяslяnir
(
xormeyster K. Ptitsa). Fikrяt Яmirovun “Sevil” operasının, xцsusilя Шяrq юlkяlяri
цчцn, onların opera mяdяniyyяtinin inkiшafı цчцn bюyцk яhяmiyyяtinin olduьu
danılmazdır! Hяmчinin, bu яsяrin bizim teatrlarda gюstяrilmяmяsi faktına haqq
qazandırmaq чяtindir (Bakı teatrından savayı) – “Sevil” operasının юlkяnin bir чox
opera teatrlarının repertuarına daxil ola bilmяsini ehtimal etmяk цчцn яsas vardır”.
Musiqiшцnas B. Yarustovski (Rusiya)
“
Daimi narahatчılıq, axtarıшlar, hяyatı dinlяmяyi bacarmaq vя onun tяlяblяrinя
uyьun olaraq artıq gюrцlmцш iшlяrя dцzяliшlяr etmяk – bюyцk ustadın чox nadir vя
dяyяrli yaradıcılıq xцsusiyyяti vя keyfiyyяtidir. Mцasirlik, zamanın ruhunu kяskin
hiss etmя qabiliyyяti bяstяkarı “Sevil” operasının яsas ideyasının hяllinя yenidяn
yanaшmaьa sюvq edib – nяticяdя яsяr daha da yıьcam olmuш vя sцjetin dinamik
inkiшaf etdirilmяsindя yeni keyfiyyяt qazanıb”.
“
Bakinski raboчi” qяzeti (Azяrbaycan)
“
Sevil” operası Moskvada yeni redaksiyasında uьurla sяslяnmiшdir – moskvalılar
vя paytaxtın qonaqları dяfяlяrlя eшitdiklяri vя artıq sevdiklяri tamaшanı yцksяk
qiymяtlяndirdilяr. Sяbяbsiz olmayaraq milli шedevrdяn – Цzeyir Hacıbяylinin
“
Koroьlu” operasından sonra “Sevil” operasınadяk heч bir Azяrbaycan operası
belя uьur яldя edя bilmяmiшdir. Bu fakt Fikrяt Яmirovun operasını diqqяtlя
gюzdяn keчirmяyя vя onun dяyяrli keyfiyyяtlяrini qiymяtlяndirmяyя vadar edir”.
Musiqiшцnas M. Frenkel (Azяrbaycan)
Fikrяt Яmirov xatırlayırdı:
“
Bцtцn yaradıcı kollektiv: solistlяr, xor ifaчıları, orkestrantlar vя, яlbяttя ki, maestro
Niyazi mяnim “Sevil” operamı bюyцk шюvq vя qeyri-adi emosional ruh yцksяkliyi
ilя ifa etmiшlяr. Uzun mцddяt idi ki, mяnim яsяrimin hяqiqяtяn incя vя gцclц
ifasından belя zюvq almamıшdım”.