235
simfonik muьamı olan “Gцlцstan Bayatı-Шiraz”ı yaradır (1970-ci il). Yenidяn qarшıda
musiqi materialının toplanmasının vя юyrяnilmяsinin mцяyyяn dюvrц dururdu:
tarzяn Bяhram Mansurov bu iшdя mцяllifя bюyцk yardım gюstяrmiшdir. Ustalıq
vя pцxtяlяшmiш tяcrцbя mцяllifdяn muьam materialına “zяnginlяшdirilmiш”
yanaшma tяlяb edirdi. Formasına, dяst-xяtt цslubuna vя ifaчı tяrkibinя gюrя yeni
kompozisiya юz sяlяflяrindяn – “Шur” vя “Kцrd-Ovшarı” simfonik muьamlarından
fяrqlяnirdi.
Bяstяkar burada ilk dяfя aшıq elementlяrindяn istifadя edir, zяrb qrupunu
gцclяndirir, яsяrin partiturasına qadın vokalını – messo-soprano daxil edir.
Bяstяkar bu iшindя musiqinin ilk mяnbяyi ilя iш prinsipinin tяkamцlцnц nцmayiш
etdirir – muьamın ekspressiyadan dramatizmяdяk olan mцxtяlif tяrяflяrinin
ahяng intonasiyasının mяzmunu vя “яks etdirilmяsi” ilя daha rahat davranıш gюz
qabaьındadır.
Bяstяkar xatırlayırdı:
“
Иranda olduьum zaman (1970-ci ildя) Шяrqin dahi шairlяri Sяdi vя Hafizin xatirяsinя
hяsr edilmiш “Gцlцstan Bayatı-Шiraz” simfonik muьamın yaradılması mяnim
tяrяfimdяn dцшцnцlmцш vя “vяd edilmiшdir”. Mяn юz “vяdimi” yerinя yetirdim –
яsяr yaradıldı.
Artıq ilk “Шur” vя “Kцrd-Ovшarı” simfonik muьamlarımda hiss etmiшdim ki, heч
olmasa konturlarla olsa da, ahяngli simfonik forma vermяdяn яsяr parчa-parчa
olacaqdır. Sonuncu “Gцlцstan Bayatı-Шiraz” simfonik muьamında юz qarшıma
vяzifя qoydum: onu, sonata alleqrosunun elementlяri ilя, цч hissяli formada saxla-
maq vя simfonizm цslubunun яnяnяlяrindяki reprizlяrdяn vя mюvzuların шяklinin
dяyiшdirilmяsindяn istifadя etmяk.
Burada mяn яvvяlki kimi ahяngi qoruyub saxlayıram, lakin onu яhяmiyyяtli
dяrяcяdя harmonik cяhяtdяn “bяzяyirяm” vя onun tonlarına istinad edяrяk
daha чeшidli harmoniyalar daxil edirяm – onlar ahяngin mяlum monotonluьunu
“
Gцlцstan Bayatı-Шiraz” simfonik muьamının repetisiyasında. Fikrяt Яmirov, Tamara Buшuyeva vя Qennadi Rojdestvenski. Moskva. 1971-ci il