13
muьam dцnyası ilя ilk tanıшlıьı olur: o muьamı dяrhal fяth edir vя юzцnцn gяlяcяk
hяyatının mяnasını tapır...
Tale cavabında ona xeyirxahlıqla gцlцmsяyir! Mяшяdi Cяmilin ilk musiqi mцяllimi
onun чoxsaylı mцшtяrilяrindяn biri olmuшdur – o gяnc dяrziyя юzц vя oьulları
цчцn kostyum sifariш etmiшdi. Hazır sifariшin arxasınca gяlяrkяn, Mяшяdi Cяmilin
tarda ifa etdiyini gюrцr – bцtцn Шuшada mяшhur olan dяrzinin xalq musiqilяrini
цrяkdяn ifa etmяsi чox xoшuna gяlir vя яvvяllяr musiqiчi olduьunu deyir… Qoca
gяnc oülanın musiqiyя olan bюyцk mяhяbbяtini vя inadkarlıьını gюrяrяk, qısa
sюhbяtdяn sonra hazır kostyumların pulunun яvяzinя bir neчя musiqi dяrsi
vermяyя razılaшır. Tezliklя Mяшяdi Cяmilin tarчalan kimi шюhrяti dяrzi шюhrяtini
östяlяyir – uьurlar юzönö чox gюzlяtmir: bir mцddяtdяn sonra onu yalnız Шuшaya,
Шяkiyя, Шirvana deyil, hяtta Qarabaьa toylara vя musiqi mяclislяrinя dяvяt edirlяr.
“
Mяn Mяшяdi Cяmili uшaqlıq illяrindяn tanıyırdım – biz Шuшada qonшu idik. O чox
erkяn yaшlarında tarda чalmaьı юyrяndi vя tezliklя bцtцn muьamları gюzяl vя
zюvqlя ifa etmяyя vя oxumaьa baшladı”.
Xanяndя Musa Шuшinski (Azяrbaycan)
Biryolluq musiqiчi olmaq qяrarına gяlяn Mяшяdi Cяmil uьurlu dяrzi karyerasını
dayandırır vя юzцnц bцtюvlцkdя sevimli iшinя hяsr edir: sehrli musiqi dцnyasına
“
qяrq olur”! Tezliklя Mяшяdi Cяmil gяnc xanяndя Qaragюz Zцlfцqarla birlikdя
mahir tarчalan vя xanяndя kimi dinlяyicilяrin sevgi vя hюrmяtinя iltifat gюstяrildiyi
Шuшa, Qarabaь, Шяki vя Шirvanın toy mяrasimlяrindя vя xalq bayramlarında чıxıш
etmяyя baшlayır: onun tяkrarolunmaz sяs tembri dinlяyicilяri “яsir edir”. Lakin gяnc
musiqiчi юzцnя vя sяnяtinя qarшı bюyцk tяlяbkarlıьı ilя seчilirdi – o baшa dцшцrdц
ki, hяr шeydяn яvvяl muьamın qaydalarını ustaddan юyrяnmяk lazımdır …
Mяшяdi Cяmil bu mяqsяdlя ilk musiqi dяrslяrini XIX яsrin gюrkяmli шяxsiyyяti –
шair, rяssam, astronom, riyaziyyatчı, xяttat vя musiqiшцnas Mir Mюhsцn Nяvvab
Qarabaьidяn (1833-1918-ci illяr) alır. O, bюyцk sяy vя zяhmяtsevяrlik nцmayiш
etdirяrяk, muьamın “sirrlяrini” юyrяnir, habelя чoxsaylı vя mяшhur musiqi
gecяlяrindя – mяclislяrdя fяal iшtirak edir. Bu fяrdi musiqili yaradıcılıq gecяlяri
яnяnяyя gюrя bir qayda цzrя keчirilяrdi – tanınmıш xanяndя vя musiqiчilяr, bir-
biri ilя yarıшaraq, mцяyyяn ardıcıllıqla muьam vя tяsniflяri ifa edяr, yaradıcılıq
tяcrцbяsini bюlцшяrdilяr. Bundan яlavя, sazandalar vя aшıqlar чıxıш edяr, axшamın
sonuna yaxın isя onlara yaradıcılıq yoluna yenicя qяdяm qoyan ifaчılar qoшulardı
ki, onlar цчцn bu mяclislяr hяr шeydяn яvvяl mцxtяlif sяnяt mяktяblяrinя qulaq
asmaq vя onları mцqayisя etmяk цчцn nadir bir imkan verяn tяdris mцяssisяsi
idi.
Mяшяdi Cяmil Kяrbяlayı Яmiraslan oьlu Яmirov