262
canlandırmıшdır. Fikrяt Яmirov Шяrq юlkяlяrinя sяfяri zamanı, kцчя rяqslяri dя daxil
olmaqla, dяfяlяrlя musiqili mцшayiяtin yalnız zяrb alяtlяrinin akkompanementindяn
ibarяt olan rяqs sяhnяlяrinя tamaшa etmiшdir. Odur ki, bяstяkar “Min bir gecя”
baletinin bir чox sяhnяlяrindя yalnız zяrb alяtlяri ilя “kifayяtlяnir”. “Min bir gecя”
baletinin musiqisindя zяrb alяtlяrinin bюyцk qrupu xцsusi rol oynayır ki, burada
mцяyyяn sяs yцksяkliyinя malik olan яnяnяvi zяrb alяtlяri ilя yanaшı, яksinя,
buna malik olmayan spesifik, nadir hallarda istifadя edilяn alяtlяrdяn dя istifadя
edilmiшdir. Hяm dя zяrb alяtlяrinin oxшar kombinasiyası ona Шяrq xalq musiqisinin
koloritinя, “rayihяsinя” vя real sяslяnmяsinя maksimum dяrяcяdя yaxınlaшmaq
imkanı vermiшdir. “Min bir gecя” baletinin partiturasına hяmчinin arfa, vibrafon,
zınqırovlar, tar, xor vя vokaliz-soprano daxil edilmiшdir.
Fikrяt Яmirov yazırdı:
“
Шяrq dцnyası mяni юz ekzotikası ilя heч vaxt cяlb etmяmiшdi – hяr шeydяn
яvvяl bu mяnim цчцn bюyцk mяnяvi dяyяrlяr, memarlıq abidяlяri dцnyasıdır,
harmoniya, gюzяllik vя dцшцncя alяmidir. Шяrqin poeziyası vя musiqisi – qяribя
vя qiymяtli xяlitяdir. O, yalnız incяliyi hiss edяn, vя яsasяn dя, mяlumatı olan
ustadın “яlindя” kamil formaya dцшя bilяr. Яrяb mюvzusunda musiqinin mey-
dana gяlmяsinя mяnim xarici sяfяrlяrim sяbяb olmuшdur – bцtцn gюrdцklяrim vя
eшitdiklяrim mяni ilhamlandırırdı. Юlkя ilя, onun xalqı, mяdяniyyяti vя, яlbяttя ki,
musiqisi ilя tanıш olduqca, fantaziyam zяnginlяшir, dцшцncя vя цmumilяшdirmяlяr
цчцn material toplanırdı. Яrяb ritmikası яn чox юz mцrяkkяb, mцxtяlif konstruk-
siyaları ilя mяndя daha чox tяяssцrat yaratmıшdı. Ritmik mцhitin цmumi emo-
sional koloriti – onun ehtiraslı tяzahцrц, dinamikası vя kяskinliyi mяni heyran
etmiшdi – mяn bu mцhiti “Min bir gecя” baletindя canlandırmaьa чalıшmıшam.
Mяn Шяrq xalqlarının mяdяniyyяtindяki bu birliyi sяfяrlяrimdя xцsusilя kяskin
hiss etmiшdim – шifahi яnяnяdя peшяkar musiqinin doьma formaları hяr yerdя
yaшayır. Bundan ziyadя, xarici Шяrq musiqisini dinlяdikdя, Azяrbaycan melodiya
vя ritmlяrindяn az fяrqlяnяn melodiya vя ritmlяrin nя qяdяr tez-tez sяslяndiyinя
mяяttяl qalmıшdım. Mяnя hяm dя Иraq sяfяrlяrim kюmяk etmiшdi – onlar ruh
yцksяkliyi, ideyaya inam doьurur, Baьdad naьıllarının mцhitindяn, plastikasından
vя musiqisindяn zюvq almaьa imkan verirdi. “Min bir gecя” naьıllarının – orta
яsrlяrin яrяb яdяbiyyatının gюrkяmli abidяsinin fяlsяfi mцdrikliyi, humanistcяsinя
“
sяslяnmяsi” vя parlaq xяlqiliyi bu baleti yaratmaq цчцn mяnя ilham vermiшdi. Bu
яsяr qadın, onun xeyirxahlıьı, mцdrikliyi, sяdaqяti vя mяnяvi gюzяlliyi haqqında
himn kimi dцшцnцlmцшdц. Mяnim “Min bir gecя” baleti цzяrindя bюyцk яziyyяt
vя mяsuliyyяtlя iшlяmяyim barяdя danıшmaьa ehtiyac varmı!”.
Fikrяt Яmirov “Min bir gecя” baletini hяyat yoldaшı Aida xanıma hяsr etmiшdi –
bяstяkar titul vяrяqindя yazmıшdı: “Hяyat yoldaшım – Aidaya”.
“
Min bir gecя” baletinin proqramı. Bakı. 1979-cu il